درمان دستی یا کایروپراکتیک، در واقع سطح پیشرفته‌ی درمان فیزیکی است که شامل تکنیک‌های دستی مهارتی و خاص برای تشخیص و درمان بافت نرم و ساختار مفصل است. نتایجی که از درمان دستی انتظار می‌رود، عبارتند از: مدیریت درد، افزایش دامنه حرکتی، کاهش تنش بافت نرم، رفع التهاب مفاصل، افزایش تحرک مفاصل، بهبود ثبات مفصل، توانبخشی گروه‌های عضلات، بازگرداندن الگوهای حرکت طبیعی، افزایش تناسب اندام و بازگشت بیمار به کار / ورزش /فعالیت.
متد دیگر برای ارزیابی، درمان و پیشگیری از طیف وسیعی از بیماری‌ها و مشکلات فیزیکی، استئوپاتی است. پزشک متخصص استئوپاتی، از ترکیبی از حرکات، کشش‌ها، ماساژ بافت نرم و تکنیک‌های درمان دستی بر روی عضلات و مفاصل استفاده می‌کند تا عملکرد آنها را بهبود دهد، درد بیمار را تسکین دهد و همچنین روند بهبودی را تسریع بخشد.
درمانگران فیزیکی ما دارای تخصص و مهارت در درمان دستی یا کایروپرکتیک کاربردی می‌باشند. ما با صرف زمان کافی و تداوم مراقبت، به رفع مشکل و رهایی بیماران از درد مفاصل و ستون فقرات کمک می‌کنیم، به ویژه به افرادی که از مراجعه به سایر مراکز درمانی، نتیجه نگرفته‌اند. کار متخصص درمان دستی صرفاً رفع درد و ارائه یک راه‌حل فوری برای آن نیست، بلکه هدفاصلاح علت زمینه‌ای مشکل شما و پیشگیری از عود مجدد آن است.
چه زمانی از تکنیک‌های درمان دستی یا کایروپرکتیک استفاده میشود؟
تحقیقات انجام شده در استرالیا نشان داده است که نتایج درمان بیماران بر اساس یک رویکرد چند وجهی، ، به میزان قابل توجهی بهتر است. به عبارت دیگر، انجام درمان های دستی یا کایروپرکتیک همراه با انواع دیگری از درمان، مانند ورزش و تمرینات حس عمقی، در مقایسه با درمان دستی به تنهایی، نتایج بهتری خواهد داشت.
کدام بیماران می‌توانند درمان کایروپرکتیک را دریافت کنند؟
درمان کایروپرکتیک برای همه بیماران مناسب است. در واقع درمان های دستی ، سنگ بنای رویکرد درمان در کلینیک ماست. با این حال، تکنیک‌های دستی مورد استفاده، بسته به نتیجه ارزیابی درمان فیزیکی، تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی بیماران، متفاوت خواهد بود.
زانودرد یکی از مشکلات رو به رشد در جامعه است و به همین دلیل روز به روز تعداد مراجعات افراد با مشکل زانودرد به کلینیک‌ها بیشتر میشود. بیشترین مشکلات مربوط به "فرسایش" و استئوآرتریت می‌باشند. همچنین، مشکلاتی چون آرتروز زانو قابل درمان نبوده ولی می‌توان با استفاده از روش‌های درمانی منحصر به‌فرد ما، علائم ناشی از این عارضه‌ها را کاهش داده و یا جلوی پیشرفت آنها را گرفت. درمان دستی زانو و کایروپراکتیک نیز برای درمان زانودرد و دیگر مشکلات مربوط به زانو بسیار موثرند.
نحوه عملکرد درمان دستی چگونه است؟
درمان کایروپرکتیک، رویکرد استفاده از دست برای بازگرداندن تعادل در تک‌تک سیستم‌های بدن و به حداکثر رساندن التیام بیمار است. کایروپراکتیک شامل بازگرداندن تحرک مفصل، تحرک بافت نرم، افزایش طول / کشش عضلات، تنظیم مفاصل و جا اندازی صحیح آنهاست. پس از ترمیم این سیستم‌ها، به بدن اجازه داده میشود که فرایند درمان خود را تکمیل کرده و تحرک و عملکرد طبیعی عاری از درد را بازیابد.
در درمان دستی یا کایروپرکتیک، متخصص کایروپراکتیک از دست خود برای اعمال فشار بر بافت‌های عضلانی و دستکاری مفاصل استفاده می‌کنند، تا درد ناشی از آسیب، بیماری، اسپاسم عضله، تنش عضلانی و یا اختلال عملکرد مفصل را کاهش دهند. کایروپرکتیک می‌تواند برای درمان مفاصلی که فاقد تحرک کافی و دامنه حرکت در شرایط خاص عضلانی هستند، مفید باشد. این محدودیت می‌تواند موجب ناراحتی، درد، و تغییر در عملکرد، وضعیت قرارگیری و حرکت مفصل شود.
کاربردهای درمان دستی یا کایروپرکتیک
درمان کایروپرکتیک و تحرک بخشی مفاصل می‌تواند برای درمان 5 گروه از علائم استفاده شود:
- درد
- سفتی
- درد همراه با سفتی
- حمله لحظه‌ای درد
- اختلالات مرتبط با یک عارضه خاص.
سفتی
ابتدا حرکات بیمار هنگام انجام حرکات فیزیولوژیکی، ارزیابی شده و بخش‌هایی که دامنه حرکتی آنها محدود است و نیاز به کشش دارند، انتخاب میشود. سپس حرکات جانبی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. فشار از طریق انگشت شست و یا استخوان نخودی مچ دست در جهتی که حرکت مهره سفت است، اعمال می‌گردد. از تکنیک استکاتو برای حرکت دادن مفصل سفت با حداکثر برد حرکتی آن استفاده میشود، قبل از آنکه مفاصل کناری آن، فرصتی برای حرکت بیابند.
درد
مفصل تحت درمان باید در وضعیت بروز علائم قرار بگیرد. هنگام انتخاب میان حرکات جانبی و حرکات فیزیولوژیکی، حرکاتی که دارای دامنه وسیع حرکت است و برای بیمار راحت‌تر است، انتخاب میشود.
حرکات جانبی
- فشار از طریق انگشت شست و یا استخوان نخودی مچ دست برای تولید دامنه وسیع حرکت اعمال میشود، با فشار بسیار کم و بدون آنکه بیمار کوچک‌ترین سفتی را احساس کند.
- دامنه حرکت مفصل باید بدون ایجاد هر گونه درد و تا حد ممکن وسیع باشد. سپس، با بهبود علایم، دامنه حرکات می‌تواند به تدریج افزایش یابد.
حرکات فیزیولوژیک
- هرگونه حرکت باید در جهتی باشد که مفصل بدون درد است، همچنین به شیوه‌ای نرم و آرام انجام شود و قبل از شروع هر گونه ناراحتی، متوقف گردد.
- متحرک‌سازی مفصل به طور قابل توجهی می‌تواند در کوتاه مدت، (حدود 24 ساعت) باعث کاهش درد موضعی گردد و در مقایسه با عدم درمان، به طور بالقوه می‌تواند منجر به کاهش بیشتر درد در بلند مدت شود. برای درمان درد به طور مؤثر، به جای انتخاب تصادفی یک سطح مهره، باید سطح علامتی و مشکل‌دار مهره انتخاب شود.
انواع درمان دستی
متحرک‌سازی بافت نرم (STM) / رهاسازی میوفاسیال (MFR)
متحرک‌سازی بافت نرم (STM)
این درمان عبارت است از بازگرداندن تحرک عضلات داخلی/ خارجی، رفع محدودیت حرکت فاسیای بین عضلات و کاهش کشش و گرفتگی که با سفتی عضلانی همراه است. در این روش، نیروی دستی جهت‌دار و مخصوصی در جهت محدودیت فاسیا اعمال میشود. در روش متحرک‌سازی کاربردی، کشش فعال بافت‌های عضلانی به طور همزمان با درمان دستی، ترکیب میشود.
رهاسازی میوفاسیال (MFR)
این روش مشابه روش متحرک‌سازی بافت نرم است، با این تفاوت که منطقه بزرگتری از بافت را (در مقابل محدودیت اولیه موضعی) مورد هدف قرار می‌دهد.
روش رهاسازی فعال (ART )
این روش، شکلی از درمان دستی است که اغلب به عنوان یک تکنیک توسط درمانگران ما انجام میشود. به طور کلی، هدف از تکنیک‌های درمان فیزیکی دستی، شل کردن عضلات سفت و مفاصل دارای حرکت محدود به منظور کاهش درد و افزایش انعطاف‌پذیری آنهاست. به طور کلی، در روش‌های دستی درمان فیزیکی، انواع حرکات زیر به‌کار گرفته میشود.
حرکات متحرک‌سازی مفصل
این حرکات می‌تواند یک نوسان ریتمیک یا فشار پایدار را بر مفاصل بدن اعمال کند. این حرکات به کاهش درد و همچنین بازگرداندن تحرک و عملکرد طبیعی مفاصل کمک خواهد کرد.
متحرک‌سازی مفصل ممکن است کل منطقه مهره را تحت تأثیر قرار دهد و یا ممکن است فقط به یک واحد خاص محدود گردد.
درمان دستی (مانیپولاسیون) مفصل
این تکنیک شامل حرکات سریع، ماهرانه و غیرپویا است که توسط درمانگر دستی برای یک مفصل خاص اعمال میشود. این حرکات به کاهش درد و همچنین بازگرداندن تحرک و عملکرد طبیعی مفصل کمک خواهد کرد. مانیپولاسیون با سرعت بالا و حرکات درمان با دامنه کم همراه است.
متحرک‌سازی بافت نرم
این تکنیک شامل ماساژ و درمان نقاط ماشه‌ای (تریگر پوینت تراپی) است که بر عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها اعمال میشود. این روش به شل شدن عضلات، افزایش گردش خون، شکستن بافت اسکار و کاهش درد در بافت نرم کمک خواهد کرد.
تمرینات کنترل عضلات
این تمرینات برای فعال کردن عضلاتی که به عملکرد کلی کمک نمی‌کنند، یا برای بهینه کردن زمان‌بندی فعال سازی عضلات طراحی شده‌اند. تمرینات افزایش قدرت و استقامت نیز در صورت لزوم توصیه میشود.
تکنیک انرژی عضلانی
این تکنیک یک روش دستکاری مستقیم است که با استفاده از انقباض ارادی عضلات بیمار در برابر نیروی متقابل و مجزای کنترل شده از یک موضع دقیق و در یک جهت خاص انجام میشود. برخلاف متحرک‌سازی مفصل، این تکنیک به رفع محدودیت مفصل می‌پردازد، اما فشاری بر مفصل اعمال نمی‌کند. این تکنیک همچنین ممکن است برای کشش و افزایش طول عضلات کوتاه شده، کاهش اِدم موضعی و متحرک‌سازی مفاصل محدود شده، مورد استفاده قرار گیرد.
تکنیک استرین- کانتر استرین ( یا اصلاح وضعیت)
این تکنیک به عنوان یک روش موضعی غیر پویا تعریف میشود که بدن را در موقعیت راحت‌تری قرار می‌دهد، در نتیجه با کاهش و ممانعت از فعالیت حس عمقی نامناسب و تشدید کننده اختلال عملکرد سوماتیک (جسمانی)، موجب تسکین درد می‌گردد. این روش با سایر تکنیک‌های درمان دستی متفاوت است و به عنوان یک روش غیرمستقیم در نظر گرفته میشود. زیرا موقعیت قرارگیری، در جهت مخالف مانع محدود کننده حرکت می‌باشد. در نتیجه بیمار حتی در مراحل حاد نیز بسیار راحت است.
تکنیک حرکات فیزیولوژیک بین مهرهای (PPIVMs)
این روش برای تعیین طیف ویژگی‌های حرکتی ستون فقرات، به عنوان راهنمای استفاده از تکنیک‌های درمان دستی انجام میشود. این روش، برای تست میزان جنبش موجود در سطح نخاع انجام میشود که توسط اِعمال حرکات فیزیولوژیکی غیرپویا و درمان دستی میان زوائد خاری مجاور و یا فاست‌های مفصلی مشخص می‌گردد. در حالی که درمانگر با روش غیرپویا ستون فقرات را حرکت می‌دهد، متوجه طیف حرکت، هرگونه اسپاسم عضلانی و یا نقاط تحریک درد میشود.
تکنیک متحرک‌سازی خلفی - قدامی - مرکزی (PA)
حرکت جانبی و غیر پویای بین مهرهای (PAIVM) یک تکنیک متحرک‌سازی است که جنبش را در یک بخش مهرهای متحرک تولید می‌کند، بدون آنکه عضلات مربوط به جنبش، مشارکت فعال داشته باشند.
تکنیک PA یک روش کایروپرکتیک متداول است که طبق تحقیقات، در کاهش درد در بیماران مبتلا به کمر درد مؤثر بوده است. کایروپراکتیک دیسک کمر و کمردرد، در واقع روشی برای تسکین درد عضلات، مفاصل، استخوان‌ها و بافت‌های همبند ( مانند رباط تاندون‌ها) است. این روش گاهی به طور ترکیبی و همزمان با سایر روش‌های درمانی معمول به کار می‌رود.
وضعیت بدن برای شروع درمان دستی
در موقعیت شروع، بیمار بر روی شکم دراز می‌کشد، درمانگر در یک طرف بیمار می‌ایستد و سطح استخوان نخودی مچ دست / اولنار دست خود را با کشش کامل مچ دست، بر زائده خاری منتخب (SP) بیمار قرار می‌دهد. درمانگر دست دیگر را برای تقویت عمل خود، در بالای دست اصلی قرار می‌دهد.
شانه درمانگر باید به طور مستقیم بالای زائده خاری منتخب باشد، و آرنج نیز کمی خمیده باشد.
نحوه عملکرد
درمانگر با تکیه بدن بر بازوهای خود، از وزن بدن خود برای اعمال یک نیروی خلفی- قدامی بر زائده خاری انتخاب شده استفاده می‌کند و حرکات راکینگ (گهواره‌ای) را برای تولید حرکات نوسانی مهره انجام می‌دهد.
در ارزیابی و درمان اولیه، اگر حرکت بیمار بسیار محدود است، می‌توان یک بالش را در زیر شکم بیمار قرار داد و یا سر انتهای تخت را تا حدی بالا آورد که ستون فقرات کمری در وضعیت گسترش نسبی باشند.
به همان اندازه که درد و سفتی بیمار کاهش می‌‌یابد، موقعیت بیمار را می‌توان تغییر داد و خم شدن ستون فقرات را (تا نزدیک به حداکثر) افزایش داد. این عمل را می‌توان با پایین آوردن قسمت پایه تخت انجام داد، یا اینکه بیمار بر روی زمین زانو بزند، در حالی که پایه تخت با بالاتنه بیمار بر روی تخت خم شده است.