دررفتگی مکرر مفصل شانه زمانی اتفاق می افتد که سر استخوان بازو (استخوان عضله) از حفره آن در تیغه شانه فرد خارج گردد.
 

علائم و نشانه ها

علائم اصلی در رفتگی شانه در افراد مختلف به شرح زیر می باشد:
•    درد شانه و بازو که با حرکت دادن بازو تشدید می شود
•    ایجاد برآمدگی در جلو یا پشت شانه آسیب دیده
•    ایجاد ظاهر متفاوت برای شانه ها
•    قرمزی و ورم در محل شانه آسیب دیده
•    اسپاسم عضله (حرکت یکباره عضله) در محل شانه آسیب دیده
•    ضعف، بی حسی، یا احساس سوزش در شانه و بازوی آسیب دیده

علت ها و دلایل

رایج ترین دلایل در رفتن شانه به شرح زیر هستند:

۱٫    در رفتگی شانه در نتیجه وارد شدن ضربه: در رفتگی کتف و شانه در نتیجه وارد شدن ضربه با سرعت زیاد زمانی ایجاد می شود شانه در موقعیتی قرار گیرد که در نتیجه ضربه شدید از محل خود خارج گردد. معمولاً این شرایط زمانی اتفاق می افتد که بازو به صورت باز به سمت خارج قرار داشته باشد. این نوع آسیب دیدگی در موارد تکل زدن در فوتبال یا در هنگام زمین خوردن مشاهده می شود.

۲٫    در رفتگی مکرر شانه: گاهی اوقات، افرادی که رباط های ضعیف در مفصل شانه های خود داشته باشند، ممکن است به سادگی دچار در رفتگی شانه شوند. این شرایط می تواند باعث نا پایداری غیر فعال شانه به خاطر آناتومی طبیعی بدن شود. بعضی مواقع، این شرایط باعث در رفتگی مکرر شانه می گردد. انجام بعضی ورزش ها مثل شنا، تنیس، ورزش های پرتاب توپ (کریکت، بیسبال، و سایر ورزش های مانند آن) و والیبال که نیازمند حرکت دادن دست در بالای سر است می تواند باعث کشیدگی بیش از حد رباط های شانه و کپسول مفصل شود. رباط های ضعیف شانه باعث می شوند عضلات چرخاننده شانه به سختی ثبات شانه را حفظ نمایند. در صورتی که فرد به مشکل نا پایداری شانه دچار شود، بهترین راه برای پیش گیری از در رفتگی شانه انجام تمرین های تقویتی خاص برای عضله چرخاننده شانه است. به این منظور می توان با متخصص فیزیوتراپی صحبت کرد.

۳٫    ناپایداری مفصل شانه: در تعدادی از بیماران، شانه در هنگام انجام حرکت های خاص به خاطر موقعیت قرارگیری نامناسب ژنتیک یا مادرزادی دچار در رفتگی می شود. در این بیماران، فرد احساس شل بودن شانه داشته یا با در رفتگی مکرر شانه در هنگام انجام برخی حرکت های خاص مواجه می شود. در اصطلاح به این مشکل ناپایداری مفصل شانه در جهت های خاص می گویند. این بیماران معمولاً رباط های سست در کل بدن دارند و ممکن است مفاصل کاذب یا مفاصل دارای تحرک بیش از حد داشته باشند. به خاطر سطح فیبرهای کلاژن موجود در رباط این افراد به صورت ژنتیک، این بیماران معمولاً به روش های جراحی تثبیت کننده مفصل به صورت موفقیت آمیز واکنش نشان نمی دهند. در بهترین حالت به منظور درمان این مشکل می توان از یک برنامه تقویتی برای تثبیت شانه این افراد استفاده کرد. به این منظور می توان با متخصص فیزیوتراپی صحبت کرد

تشخیص

پس از صحبت کردن درباره علائم مشکل و سابقه آسیب دیدگی، متخصص فیزیوتراپی وضعیت شانه بیمار را در ارتباط با در رفتگی یا علائم بی ثباتی مورد معاینه قرار می دهد. این معاینه معمولاً در کلینیک یا در زمین ورزش قابل انجام است.

متخصص فیزیوتراپی یا پزشک ممکن است از بیمار بخواهد تصویر از شانه و مفصل آن تهیه کند تا به این ترتیب بتواند تشخیص خود را تایید کرده و سایر مشکلات احتمالی ایجاد شده را شناسایی نماید. این تصویر برداری شامل تهیه عکس رادیولوژی، اسکن ام آر آی (MRI)، و اسکن ام آر آ (MRA) است. نتیجه حاصل از این روش های تصویر برداری می تواند موارد شکستگی استخوان ترقوه، ضایعه بنکارت یا پارگی لابرال را نشان دهد.

راه ها و روش های درمان

درمان دررفتگی و نیمه دررفتگی شانه هر دوی موارد در رفتگی یکباره یا مکرر شانه در ابتدا بطور معمول با برنامه های توان بخشی غیر جراحی تحت نظر فیزیوتراپ درمان می شود. به هر حال، عمل جراحی تثبیت مفصل شانه نیز در صورتی برای بیمار استفاده می شود که روش های درمان مبتنی بر حرکت های ورزشی موفقیت آمیز نباشند.

مرحله ۱- باز آموزی مفصل.کنترل یکپارچگی عصبی عضلانی : مهم ترین مسئله ضروری برای درمان در رفتگی اخیر ایجاد شده در مفصل شانه، اطمینان از وارد نشدن آسیب به اعصاب یا رگ های خونی است. در صورتی که شانه شما به صورت طبیعی به محل اولیه باز خود باز نمی گردد، مهم است که در اسرع وقت به بیمارستان مراجعه و از وضعیت آن عکس رادیولوژی تهیه شود. در ادامه با توجه به عکس تهیه شده، پزشک می تواند استخوان های شانه را به محل طبیعی خود باز گرداند.

مرحله ۲- کاهش درد. حداقل کردن ورم و حفاظت از محل آسیب دیدگی : در این مرحله لازم است درد بیمار کنترل شود. در روزهای اولیه پس از آسیب دیدگی، بیمار احتمالاً با درد در هنگام حرکت دادن شانه مواجه می گردد. بین دو تا شش هفته پس از آسیب دیدگی، لازم است از کشیدن بافت های شانه خودداری گردد. به این منظور، معمولاً برای بیمار یک بند محافظ شانه برای حفاظت از شانه و بی حرکت کردن آن تجویز می گردد.
علاوه بر این، متخصص فیزیوتراپی می تواند از روش ها و ابزارهای مختلف برای کاهش درد و التهاب بیمار استفاده نماید. این روش ها شامل یخ درمانی، الکترو درمانی، طب سوزنی، ماساژ بافت نرم و استفاده موقت از بند محافظ برای کاهش فشار وارد شده به رباط های آسیب دیده شانه است.

مرحله ۳- حفظ و بازیابی کنترل و قدرت عضله : در هنگام مواجه شدن با در رفتگی شانه، حفظ قدرت عضلات چرخاننده بازو و تثبیت استخوان سر شانه (تیغه شانه) از اهمیت خاص برخوردار است. به این منظور فیزیوتراپ وضعیت عضله شانه را ارزیابی کرده و از بهترین تمرین های حرکتی برای رفع نیازهای درمانی آن استفاده می نماید.

مرحله ۴- بازیابی حرکت ها و وضعیت عادی شانه : با از بین رفتن درد و التهاب و نیز شروع فرآیند بهبود رباط ها، فیزیوتراپ توجه خود را به بازیابی دامنه عادی حرکت مفصل، قدرت عضله، حرکت بافت عصبی و کشش عضله معطوف می کند. در این حالت برنامه درمانی می تواند شامل تکنیک های حرکتی و ایجاد هماهنگی، ماساژ، حرکت های کششی عضله و تمرین های عصبی پویا، و نیز طب سوزنی، درمان نقطه محرک و درای نیدلینگ باشد. فیزیوتراپ دارای تخصص لازم در تکنیک هایی است که بهترین نتیجه را برای شرایط بیمار به همراه دارد و بسیاری از این روش ها می تواند از قرار گرفتن بیمار در شرایط در رفتگی مجدد شانه جلوگیری نماید.

مرحله ۵- بازیابی حرکت های کامل عضله :  در این مرحله، تمرکز برنامه توان بخشی بر بازیابی فعالیت های عادی فرد است. هر فرد استفاده خاص از شانه خود می کند و به این ترتیب با توجه به نحوه استفاده فرد از شانه، لازم است اهداف درمانی خاص برای بیمار مشخص کرد. فیزیوتراپ برنامه توان بخشی طراحی شده برای شانه را تحت کنترل دارد تا به این ترتیب از دستیابی به اهداف عملکردی شانه مطمئن گردد.

مرحله ۶- پیش گیری از در رفتگی مکرر شانه : در صورتی که برنامه توانبخشی شانه ضعیف باشد، همواره احتمال دارد در رفتگی شانه و نیم در رفتگی آن مجدداً تکرار شود. علاوه بر کنترل عضله، فیزیوتراپ می تواند وضعیت بیو مکانیک شانه را بررسی کرده و به این ترتیب اصلاح اشکالات ایجاد شده را شروع نماید.

ورزش و حرکات توانبخشی

تمرین های حرکتی زیر می بایست فقط پس از مشاوره با فیزیوتراپ یا پزشک انجام شده و از بی خطر و مناسب بودن آنها برای فرد اطمینان حاصل شود.

حرکت آونگ

از ناحیه کمر خم شده و بازوی چپ خود را آویزان نمایید. از بدن خود برای شروع حرکت استفاده کرده و به آرامی بازوی خود را به سمت جلو و عقب با یک الگوی دایره ای چرخش دهید.
 
حرکت بالا انداختن شانه

شانه های خود را مطابق شکل زیر بالا بیاندازید.
 
حرکت جمع کردن تیغه های شانه

تیغه های شانه خود را مطابق شکل زیر از عقب جمع کرده و به یکدیگر نزدیک نمایید.
 
حرکت ایزومتریک چرخش به داخل و خارج

در برابر چارچوب در یا گوشه یک دیوار بایستید. آرنج خود را در کنار بدن محکم کرده و ساعد خود را در زاویه قائمه نسبت به بازو قرار دهید. برای چرخش به داخل، کف دست خود را بر روی دیوار قرار داده و انگشت شست خود را رو به بالا بگیرید. برای چرخش خارجی، پشت دست خود را بر روی دیوار قرار داده و سر انگشت خود را رو به بالا قرار دهید. دست خود را به دیوار فشار داده و این وضعیت را برای ۵ ثانیه حفظ کنید.
 
حرکت فشار دادن توپ

یک توپ پلاستیکی یا توپ تنیس را به دست گرفته و فشار دهید. این وضعیت را برای ۵ ثانیه حفظ نمایید.
 
حرکت بلند کردن غیر فعال بازو در حالت تاق باز

به پشت دراز بکشید. مچ دست آسیب دیده خود را با دست مقابل بگیرید. از قدرت دست مقابل برای بلند کردن دست آسیب دیده استفاده کرده و دست آسیب دیده را در بالای سر بکشید. به آرامی دست خود را به محل اولیه باز گردانید.
 
حرکت چرخش خارجی در حالت تاق باز

به پشت دراز بکشید. بازوی دست آسیب دیده خود را در زاویه ۹۰ درجه خم کنید. از یک عصا یا چوب بلند استفاده کرده و آن را با دو دست خود بگیرید. با حرکت دادن عصا یا چوب باعث چرخش بازوی آسیب دیده به خارج شوید. این وضعیت را برای ۱۰ ثانیه حفظ کرده، سپس ریلکس نمایید. حرکت را تکرار کنید.
 
حرکت چرخش به داخل در پشت کمر

بر روی یک صندلی نشسته یا در حالت ایستاده قرار گیرد. دست آسیب دیده خود را در پشت کمر در نزدیک خط کمر بند قرار دهید. از دست مقابل مطابق شکل زیر برای کمک به دست دیگر برای بالا آوردن دست به سمت تیغه شانه استفاده نمایید. این وضعیت را برای ۱۰ ثانیه حفظ کرده و سپس ریلکس نمایید. حرکت را تکرار کنید.
 
حرکت کششی دست در پشت سر

به پشت دراز بکشید. دست های خود را در هم قفل کرده و پشت سر خود به صورتی قرار دهید که آرنج ها در جلوی بدن باشد. به آرامی آرنج های خود را به پهلو پایین بیاورید تا شانه ها در حالت کشیده قرار گیرند. این وضعیت را برای ۱۰ ثانیه حفظ کنید و سپس به حالت اولیه شروع تمرین باز گردید.
 
حرکت کششی ضربدری سینه به صورت طاق باز

به پشت دراز بکشید و آرنج دست آسیب دیده خود را با دست مقابل بگیرید. به آرامی آرنج را به سمت شانه مقابل بکشید. این وضعیت را برای ۱۰ ثانیه حفظ نمایید.
 
حرکت کششی سراندن بدن بر روی دیوار

مقابل یک دیوار بایستید و هر دو دست خود را بر روی دیوار قرار دهید. دست ها و بازوهای خود را به سمت بالا سر دهید. با کشیدن دست و بازو به سمت بالا، می بایست بدن شما به دیوار نزدیک تر شود. این وضعیت را ۱۰ ثانیه حفظ کرده و سپس بازوی خود را با فشار دادن دست به دیوار و سر دادن آن بر روی دیوار، به آرامی پایین بیاورید.
 
حرکت خم کردن به جلو در حالت ایستاده

در حالت ایستاده در برابر یک آینه با دست های جمع قرار گیرید. به این ترتیب انگشتان شست می بایست رو به جلو باشد. دست خود را به سمت بالا حرکت داده و آرنج را صاف کنید. سعی کنید بالا بردن بازو را با کمک شانه و نه با حرکت دادن تیغه های آن انجام دهید. این حرکت را ۱۰ مرتبه تا زاویه ۹۰ درجه تکرار نمایید. در صورتی که می توانید این حرکت را بدون بالا بردن تیغه های شانه انجام دهید، ۱۰ بار دست خود را بطور کامل بالای سر ببرید.

اوزون برای محققان، مولکول بسیار جالبی است که پتانسیل آن را دارد که چیزهای بسیار زیادی در مورد آن کشف شود. اوزون تراپی در حال محبوبیت پیدا کردن در زمینه‌های مختلفی در پزشکی و خصوصا در روش‌های کنترل درد است. این مولکول همچنین بر کنترل عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و قارچی، روماتیسم و دیگر انواع آرتروز مفصلی، انواع ضایعات پوستی و بسیاری مشکلات دیگر  نیز نقش دارد. اما در این میان، نقش اوزون در کنترل درد به سرعت در حال پیشرفت است.