آناتومی لگن

لگن پایین ترین قسمت تنه است و در جایی قرار دارد که تنه به اندام تحتانی متصل میشود. استخوان لگن یک ساختمان حلقوی است که در بالا به ستون فقرات متصل شده و در پایین به استخوان های ران مفصل میشود. وظیفه لگن در واقع انتقال نیروی وزن از تنه به هر دو اندام های تحتانی است. همچنین در موقع نشستن، نیروی وزن تنه مستقیما از طریق لگن به زمین وارد میشود. لگن همچنین حاوی ارگان های گوارشی و تولید مثل بوده و عروق و اعصاب مهمی از آن عبور کرده و از تنه به اندام تحتانی میروند. شکستن ساق پا میتواند بر اثر ضربات مستقیم یا غیر مستقیم ایجاد شود. ضربات مستقیم مانند تصادفات اتومبیل یا موتورسیکلت است. در این آسیب ها معمولا شکستگی بصورت عرضی یا خرد شده است.

درمان شکستگی استخوان لگن از به هم پیوستن دو استخوان بی نام در دو طرف و یک استخوان ساکروم در وسط و پشت تشکیل شده است. استخوان بی نام خود شامل سه قسمت به نام های ایلیوم Ilium ، ایسکیوم Ischium  و پوبیس  Pubis است.

مفصل ران که مردم به آن مفصل لگن هم می گویند و در بین پزشکان به مفصل هیپ Hip joint معروف است بزرگترین مفصل بدن بوده و شکل گوی و کاسه ای دارد. قسمت گوی آن سر استخوان ران است و قسمت کاسه آن قسمتی از استخوان لگن است که به آن استابولوم Acetabulum می گویند

شکستگی لگن چیست ؟

شکستگی لگن یک آسیب دیدگی جدی است و عوارضی دارد که ممکن است جان فرد را به خطر بیندازند. با افزایش سن، خطر شکستگی لگن افزایش پیدا می کند.

افراد مسن بیشتر در معرض شکستگی لگن هستند، زیرا با افزایش سن استخوان ها ضعیف می شوند ( پوکی استخوان). مصرف داروهای متعدد، بینایی ضعیف و مشکلات تعادلی نیز باعث می شود که افراد مسن بیشتر سر و زمین بخورند که شایع ترین علت های شکستگی استخوان لگن هستند.

شکستگی لگن در اغلب مواقع نیاز مند ترمیم یا تعویض با جراحی است و همراه با چندین ماه فیزیوتراپی. حفظ تراکم استخوان و جلوگیری از زمین خوردن باعث پیشگیری از شکستگی لگن می شود.

شکستگی لگن انواع متفاوتی داشته و می تواند نواحی متفاوتی از لگن خاصره را در بر گیرد. برای درک بهتر شکستگی لگن باید ابتدا دانست لگن چیست.

علائم و نشانه ها

از علائم شکستگی لگن در بیمار مبتلا به شکستگی لگن، در قسمت خارجی بالای ران یا در کشاله ران احساس درد می کند. با چرخش یا خم کردن مفصل باسن فرد درد لگن شدیدی را احساس می کند.

در صورتی که استخوان ها به دلیل یک بیماری (از قبیل سرطان و...) ضعیف شده باشد، بیمار برای دوره ای قبل از شکستگی در ناحیه ران یا کشاله ران خود احساس درد می کند. در صورتی که استخوان کامل بشکند، پا در سمتی که لگن آسیب دیده کوتاه تر از پای سالم به نظر می رسد. بیمار اغلب پای آسیب دیده را ثابت نگه می دارد و زانو و پایین پا را به سمت خارج می چرخاند.

علت و دلایل

شکستگی های لگن و ران بیشتر بر اثر زمین خوردن یا ضربه ی مستقیم به بخش کناره لگن به وجود می آید. ضعیف شدن استخوان ممکن است به علت پوکی استخوان، سرطان، یا صدمات ناشی از فشار و برخی بیماری های دیگر به وجود آید و این باعث حساس و شکننده شدن استخوان لگن نیز می شود. در مواردی خاص ، شکستگی لگن وقتی فرد ایستاده و پای خود را می چرخاند ممکن است اتفاق بیفتد.

تشخیص

اولین گام برای درمان شکستگی لگن عکسبرداری از لگن می باشد. تشخیص شکستگی های لگن از طریق عکسبرداری (اشعه ایکس) از ناحیه لگن و استخوان لگن صورت می گیرد. در مواردی که بیمار زمین می خورد و از لگن درد شاکی می شود ، ممکن است شکستگی در انتهای فوقانی استخوان لگن اتفاق افتاده باشد و از طریق عکسبرداری قابل تشخیص نباشد. در چنین مواقعی عکسبرداری مغناطیسی یا ام آر آی  برای درمان شکستگی لگن پیشنهاد می شود. عکسبرداری ام آر آی شکستگی های پنهان را نشان می دهد . ام آر آی ستون فقرات و لگن، میتواند شکستگی های لگن را که با عکسبرداری ساده مشخص نشده را تشخیص دهد . اگر بیماری به علت شرایط پزشکی مرتبط، نتواند ام آر آی انجام دهد به جای آن برای درمان شکستگی لگن ، می تواند از توموگرافی یا سی تی استفاده کند. سی تی به اندازه ی ام آر آی برای تشخیص شکستگی های پنهان ، حساس نیست اما برای درمان شکستگی لگن استفاده می شود.

 راه و روش درمان

شکستگی لگن معمولاً با بستری شدن در بیمارستان با عمل جراحی درمان می شود. اکثر افراد نیاز به عمل جراحی برای ترمیم شکستگی یا جایگزینی تمام یا بخشی از لگن خود را دارند و این کار در حالت ایده آل در روز پذیرش در بیمارستان یا روز پس از آن انجام می شود. برای این کار می توان از انواع مختلف عمل های جراحی که در ادامه توضیح داده شده استفاده کرد. در این حالت نوع عمل جراحی انتخاب شده بستگی به موارد زیر دارد:

• نوع شکستگی ایجاد شده در ناحیه لگن (چه محلی از استخوان دچار شکستگی شده است)
• سن بیمار
• میزان تحرک فیزیکی بیمار قبل از ایجاد شکستگی در ناحیه لگن
• آمادگی ذهنی بیمار برای شرکت کردن در برنامه های توان بخشی پس از عمل جراحی
• شرایط استخوان و مفصل که برای مثال مربوط به بیماری های خاص آرتروز لگن است (وجود درد و التهاب در یک مفصل)

درمان بدون عمل جراحی

شکستگی جوش خورده پایدار. بعضی از انواع شکستگی که در آنها استخوان از جای خود حرکت نکرده است (جا به جا نشده است) ممکن است برای درمان نیازی به عمل جراحی نداشته باشند. به خاطر اینکه در این حالت ریسک جا به جایی استخوان در ادامه وجود دارد، در اکثر مواقع وضعیت استخوان در این حالت در محل آن تثبیت می شود.

علاوه بر این افرادی که ممکن است برای انجام عمل جراحی انتخاب نشوند در شرایطی هستند که برای استفاده از هر نوع ماده بی هوشی بسیار مریض می باشند و توانایی راه رفتن را قبل از وارد شدن آسیب نداشته اند و از ویلچر استفاده می کرده اند.

بعضی از انواع شکستگی ممکن است به میزان کافی پایدار باشند و این پایداری به مقداری باشد که نیازی به انجام عمل جراحی برای درمان آنها وجود نداشته باشد. به خاطر اینکه در این حالت همواره مقداری ریسک درباره این شکستگی های پایدار وجود دارد که ممکن است در ادامه شکستگی ناپایدار شده و از محل خود حرکت کند (وضعیت قرارگیری خود را تغییر دهد)، پزشک معمولاً از بیمار می خواهد بطور دوره ای و در فواصل زمانی مشخص از محل شکستگی عکس رادیولوژی تهیه کند. در صورتی که بیمار مجبور باشد به عنوان بخشی از درمان در رخت خواب بستری شده و استراحت کند، لازم است که وضعیت بیمار به خاطر عوارض مربوط به عدم تحرک طولانی تحت کنترل قرار داشته باشد. این عوارض می تواند شامل عفونت، ایجاد زخم بستر، ذات الریه، تشکیل لخته های خونی و از دست رفتن مواد مغذی و معدنی بدن باشد.

عمل جراحی

نوع عمل جراحی مورد استفاده برای بیمار بستگی به موقعیت و شدت شکستگی ایجاد شده، محل قرارگیری نامناسب استخوان شکسته شده (شکستگی خارج از محل)، و سن بیمار و شرایط سلامتی عمومی وی دارد. انتخاب های قابل استفاده در این حالت شامل موارد زیر هستند:

تثبیت داخلی

تثبیت داخلی به معنی تثبیت ترک خوردگی (شکستگی ایجاد شده در استخوان) با استفاده از ابزارهای نگهدارنده استخوان در محل تا زمان بهبود مشکل است. این ابزارها عبارتند از:

• میله
• پیچ
• میخ
• صفحه

روش تثبیت داخلی بیشتر برای شکستگی های خارج از حفره مفصل لگن (اسکترا کپسولار) یا شکستگی های داخل حفره مفصل لگن (اینترا کپسولار) که با ثبات بوده و تغییرات زیاد ندارند (جا به جا نشده اند) مورد استفاده قرار می گیرند.

اگر از روش تثبیت داخلی برای شکستگی های اینترا کپسولار استفاده شود، شما نیاز به جلسات منظم ملاقات با پزشک هر چند ماه یک بار برای عکس برداری رادیولوژی و کنترل فرآیند بهبود شکستگی ایجاد شده در مفصل لگن خواهید داشت.

همی آرتروپلاستی

همی آرتروپلاستی به معنی جایگزینی سر استخوان فیمورال با یک عضو مصنوعی است. سر استخوان فیمورال بخش کروی بالای استخوان ران است که در حفره لگن قرار می گیرد. این روش درمانی معمولاً در مواردی انتخاب می شود که شکستگی داخل حفره مفصل لگن (اینترا کپسولار) ایجاد شده باشد و این نوع شکستگی معمولاً بطور خاص در بین افرادی مشاهده می شود که قبل از ایجاد شکستگی سطح حرکت خود را به دلایل مختلف کاهش داده باشند.

تعویض کامل لگن

جراحی تعویض کامل لگن یک روش درمانی برای جایگزینی هر دو حفره طبیعی موجود در لگن و سر استخوان فیمورال با اعضای مصنوعی است. این عمل جراحی مهم تر از همی آرتروپلاستی است و انجام آن برای اکثر بیماران لازم و ضروری نیست، اما ممکن است این روش برای بیمارانی در نظر گرفته شود که مفاصل آنها تحت تاثیر شرایط خاص مثل ابتلا به آرتروز تحت تاثیر قرار گرفته یا بسیار ملتهب باشد. درباره عمل جراحی تعویض مفصل لگن بیشتر بدانید

با توجه به نوع عمل جراحی مورد نیاز برای شما (از بین موارد بالا)، عمل جراحی به حدود دو ساعت زمان نیاز دارد. پس از عمل جراحی، برنامه توان بخشی شما تحت نظر متخصصان فیزیوتراپی شروع خواهد شد.