کیفوز یا قوز پشت به انحنای ستون فقرات گفته می شود که باعث می شود بخش بالایی کمر نسبت به اندازه ی طبیعی خمیده تر به نظر برسد.
درحالی که تا حدی انحنای ستون فقرات طبیعی است، انحنای بیش از ۶۰ درجه نشان دهنده ی قوز کمر است.
گاهی اوقات علائم قوز پشت غیر از خمیدگی بیش از حد در ظاهر فرد ایجاد نمی کند، اما در برخی موارد این وضعیت باعث خشکی و درد کمر، حساس شدن ستون فقرات به لمس و خستگی می شود.
کمر درد می تواند به طور خاص در بزرگسالان مبتلا به قوز پشت ایجاد شود، چون بدن باید ناهنجاری ستون فقرات را جبران کند.
چنانچه شما به کیفوز شدید مبتلا هستید، علایم این مشکل شما می تواند در طول زمان تشدید یابد. همچنین ممکن است در غذا خوردن و تنفس دچار مشکل شوید.
علت ها و دلایل
انواع قوز کمر وجود دارد اما اغلب قوز کمر در اثر وضعیت نامناسب بدن در دوران کودکی ایجاد می شود.
همچنین قوز کمر می تواند در نتیجه ی شکل غیر طبیعی مهره ها و رشد غیر طبیعی ستون فقرات ایجاد شود.
وضعیت نامناسب بدن
قرار گیری بدن در وضعیت نادرست در دوران کودکی، مثل تکیه دادن به صندلی نامناسب و حمل کیف مدرسه ی سنگین باعث کشیدگی رباط ها و عضلاتی می شود که مهره های ستون فقرات را محافظت می کنند. این عامل باعث می شود مهره های ستون فقرات از محل طبیعی خود خارج شوند و در نتیجه نیاز به درمان قوز پشت لازم می گردد.
به این نوع قوز پشت که در نتیجه ی وضعیت نامناسب بدن ایجاد می شود، قوز وضعیتی یا پوسچرال گفته می شود.
شکل گیری غیر طبیعی مهره های ستون فقرات
قوز کمر همچنین می تواند زمانی ایجاد شود که مهره های گردن به طور صحیح شکل نگرفته باشند. مهره ها ممکن است به جای این که دارای شکل طبیعی مستطیلی و جعبه ای شکل باشند، به صورت گوه ای و مثلثی شکل درآیند. این امر موجب می شود که مهره ها از محل طبیعی خود خارج شوند که به این وضعیت کیفوز شوئرمن گفته می شود.
در افرادی که دچار کیفوز شوئرمن هستند، رباط هایی که اطراف مهره ها را احاطه می کنند، نیز می تواند نسبت به حالت طبیعی ضخیم تر شود که در نتیجه موجب تشدید این وضعیت می شود.
قوز کمر مادرزادی
کیفوز مادرزادی زمانی ایجاد می شود که عاملی موجب اختلال در شکل گیری طبیعی ستون فقرات قبل از تولد شود. در بسیاری موارد، یک یا چند مهره، به همدیگر متصل می شوند.
بیماری هایی که باعث قوز کمر می شوند
برخی از عوامل دیگری که باعث ایجاد قوز کمر می شوند، شامل موارد زیر می باشند:
پوکی استخوان
در بیماری پوکی استخوان، استخوان ها ضعیف و شکننده می شوند و احتمال شکستگی آن ها افزایش می یابد.
اسپوندیلوز
این واژه بیان کننده ی ساییدگی و پارگی استخوان ها، دیسک ها و رباط های ستون فقرات می باشد که در اثر افزایش سن ایجاد می شود.
اسپینا بیفیدا
به وضعیتی گفته می شود که در آن ستون فقرات به طور صحیح شکل نگرفته است.
بیماری پاگت
وضعیتی است که در آن شکل گیری سلول های استخوانی جدید دچار اختلال می شود، در نتیجه استخوان ها ضعیف می شوند.
دیستروفی عضلانی
یک بیماری ژنتیکی است که باعث ضعیف شدن پیشرفته ی عضلات می شود.
کیفوز همچنین گاهی اوقات ممکن است در اثر آسیب ستون فقرات ایجاد شود.
علائم و نشانه ها
چنانچه به قوز کمر مبتلا باشید، راحت ترین راه برای تشخیص آن خمیدگی پشت است. انحنای شدید بخش بالایی ستون فقرات باعث می شود کمر شما به جلو خم شود.
علاوه بر خمیدگی پشت، ممکن است علایم زیر را نیز داشته باشید:
درد کمر جزئی تا شدید.
درد پشت در هنگام حرکت
خستگی
خشکی و حساسیت به لمس در ستون فقرات
جلوآمدن سر
درد قفسه ی سینه یا اختلال در تنفس (در موارد شدید)
اختلاف در ارتفاع شانه
گرفتگی عضلات همسترینگ (عضلات پشت ران)
همچنین بسته به میزان شدت انحنای ستون فقرات، کمر شما ممکن است خمیده یا دولا شود.
تشخیص
طی معاینات فیزیکی، پزشک یا فیزیوتراپ از شما می خواهد که خم شوید تا در این حالت از یک سمت ستون فقرات را نگاه کند. چنانچه دچار قوز کمر باشید، در این وضعیت خمیدگی پشت شما واضح تر خواهد بود. همچنین پزشک شما ممکن است برای بررسی واکنش ها و قدرت عضلات شما، معاینات نورولوژیکی انجام دهد.
براساس علایم و نشانه های شما، ممکن است به عکسبرداری های رادیولوژی از جمله اشعه X، سی تی اسکن و یا MRI و همچنین آزمایشات عصبی نیاز داشته باشید.
راه و روش های درمان
معمولا فیزیوتراپی در درمان قوز کمر بسیار کارآمد است. این روش درمانی مخصوصا برای درمان کیفوز نوع ۱ موثر است، چون این نوع کیفوز در اثر قرارگیری بدن در وضعیت نامناسب ایجاد می شود و فیزیوتراپ در این مورد می تواند به شما کمک کند تا یاد بگیرید چگونه وضعیت اندامتان را تصحیح کنید و عضلات ستون فقراتتان را تقویت کنید. فیزیوتراپی همچنین می تواند برای افرادی که دچار کیفوز ساختاری هستند موثر باشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی و استفاده از قوزبند طبی می تواند به اصلاح تغییرات وضعیتی و محدودیت های عملکردی که با موارد شدید قوز کمر همراه است، کمک کند.
فیزیوتراپ شما می تواند از طریق روش های درمان قوز کمر مختلفی به شما کمک کند. این روش ها شامل موارد زیر می باشد:
تمرینات ورزشی خاص برای کمک به کاهش انحنای ستون فقرات ، ورزش قوز کمر و کاهش هر گونه درد و ناراحتی
انجام تمرینات کششی و تقویت عضلات و تمرین قرار گرفتن بدن در وضعیت صحیح به کاهش انحنای ستون فقرات کمک می کند و از پیشرفت آن جلوگیری می کند. ورزش قوز پشت با تاکید بر بخش های بالایی کمر مثل تقویت شانه و ران انجام می شود.
کنترل درد با استفاده از روش هایی از جمله کمپرس گرم، کمپرس یخ، تحریک الکتریکی مثل تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS)، اولتراسوند، لیزر درمانی و تراکشن ستون فقرات. فیزیوتراپ شما به انتخاب روشی که برای شما کارآمدتر است، کمک می کند.
درمان دستی بافت نرم و ورزش برای قوز کمر (با استفاده از تکنیک های دستی) و به حرکت واداشتن شانه به بهبود انعطاف پذیری ستون فقرات کمک می کند.
فیزیوتراپ شما ممکن است استفاده از برخی کمربندهای طبی خاص علاوه بر ورزش برای قوز کمر را به منظور اصلاح وضعیت بدن شما توصیه کند.
ورزش و حرکات اصلاحی
در اینجا به برخی تمرینات پایه که ممکن است برای رفع قوز کمر مفید باشد می پردازیم. شما باید با فیزیوتراپ خود در مورد این که کدام ورزش قوز کمر برای وضعیت خاص شما مناسب است، مشورت کنید.
تمرینات کششی
کشش ۹۰ درجه ی کمر
پاهایتان را به اندازه ی عرض شانه از هم باز کنید. عضلات شکمتان را منقبض کنید و شانه هایتان را صاف و به سمت عقب بگیرید. زانوها را کمی خم کنید و به آرامی از ناحیه ی مفصل لگن خم شوید و دست ها را مستقیم در جلوی خود نگه دارید. کف دست ها و ساعد را برای حفاظت، روی میز قرار دهید و زاویه ای ۹۰ درجه به بدن خود بدهید. دست ها باید راست بمانند و سرتان بین دست ها قرار گیرد به نحوی که صورتتان به سمت پایین باشد. تا جایی که می توانید پشتتان را در حالت افقی صاف بگیرید. تا هر زمانی که می توانید مثلا ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این وضعیت بمانید.
کشش ابرقهرمان در حالت پرواز
روی زمین یک زیرانداز پهن کنید و به روی شکم دراز بکشید. پاهایتان باید صاف و کشیده باشد، انگشتان پا روی زمین قرار گرفته و کف پا به سمت بالا باشد. دست هایتان را به جلوی خود بکشید، به طوری که کف دست ها روی هم باشد، مانند حالت دست زدن. عضلات شکم را منقبض کنید و ساق پا را با فشار دادن ران روی زمین، به آرامی بالا بیاورید. همزمان، دست ها را از روی زمین بلند کنید، در حالی که صورتتان به سمت پایین و بین دست ها بماند. سعی کنید به مدت چند ثانیه در این حالت بمانید، بدون حرکت دادن سر یا دست ها و پاها.
حرکت کششی مار
روی شکم با پاهای صاف، مانند کشش ابرقهرمان در حالت پرواز، دراز بکشید. بازوهایتان را خم کنید و کف دو دست را روی زمین و دقیقاً زیر شانه ها قرار دهید. در این حالت به نظر می رسد می خواهید شروع به شنا کنید، جز آن که پاها صاف روی زمین قرار می‌گیرد. دو دست و مفصل‌های ران را به زمین فشار دهید و بالاتنه را به کمک این فشار تا جایی بلند کنید که پاها از روی زمین بلند نشوند. حداقل ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید. هنگام انجام این حرکت در قفسه سینه، شکم و پشت احساس کشش خواهید کرد.
کشش قفسه ی سینه
به پشت روی زمین دراز بکشید در حالی که زانوها خمیده است و دو دست در پشت سر قرار دارند. آرنج های خود را در حالی که خمیده اند، زمین فشار دهید و در این بین شانه‌ها، باسن و کف پا را از روی زمین بلند نکنید. در قفسه ی سینه و زیر بازوها احساس کشش خواهید کرد.
کشش در حالت درازکش
این حرکت ورزش برای قوز پشت در حالت درازکش انجام می شود که موجب تقویت بخش بالایی کمر می شود و در طول زمان، می تواند انحنای ستون فقرات را کاهش دهد.
بالا آوردن دست ها از جانب بدن
برای انجام این ورزش برای قوز پشت با هر دست یک دمبل را بگیرید و دست ها را به گونه‌ای بچرخانید که بازوها سمت بیرون قرار بگیرند. بازوها را کمی خم کنید. بازوها را بالا آورده و صاف کنید. بازوها نباید بالاتر از شانه ها بیاید. هنگام بلند کردن بازوها تصور کنید که سیم بسیار کوچکی به ساعد دستتان وصل است و همین سیم است که بازو را بالا می‌برد. پس از بلند کردن بازوها تا ارتفاع شانه، آن‌ها را پایین بیاورید و حرکت را تکرار کنید.
بالا آوردن دست ها به صورت عمودی
دست هایتان را نزدیک هم قرار دهید. پاها را به اندازه ی عرض شانه باز کنید. وزنه‌ها را طوری نگه دارید که کف دست ها به سمت بدنتان باشد، سپس وزنه ها را تا کمر بالا بیاورید. بازوها را خم کنید و وزنه‌ها را تا سطح قفسه ی سینه بالا بکشید. در این حالت ساعدها باید اندکی بالاتر از شانه‌ها قرار بگیرند و مچ‌ها صاف باشند. وزنه‌ها را پایین بیاورید و حرکت را تکرار کنید