گردن شما از چندین مهره تشکیل شده است که از پایین جمجمه تا بالای قوس فوقانی کمر امتداد یافته‌اند. دیسک‌های بین مهره‌ای درگردن، فشار‌های وارد شده به مهره‌های گردنی را جذب می‌کنند. استخوان‌ها، رباط‌ها و عضلات گردن نیز از سر شما پشتیبانی می‌کنند. آن‌ها وزن سر را تحمل کرده و به سر شما امکان حرکت کردن را می‌دهند. هر گونه اختلال در هر یک از این ساختارها که ناشی از آسیب‌دیدگی یا التهاب باشد، موجب درد، خشکی و بی‌حرکت شدن گردن می‌شود.
در اغلب موارد درد گردن مشکل جدی و خطر ناکی نیست و ظرف چند روز به خودی‌خود برطرف می‌شود. اما در مواردی که گردن‌درد برای مدت طولانی ادامه پیدا می‌کند، این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود آسیب یا بیماری جدی باشد که این مسئله نیاز به رسیدگی پزشکی دارد.
علت‌ها و دلایل درد گردن
خشکی، بی‌حرکتی یا درد گردن می‌تواند بر اثر علل مختلفی ایجاد شود:
تنش یا کشیدگی عضلات
این مشکل معمولا بر اثر انجام فعالیت‌های خاص یا برخی عادات حرکتی غلط ایجاد می‌شود، مانند:
- وضعیت غلط قرارگیری بدن در هنگام نشستن یا ایستادن
- نشستن پشت میز برای مدت طولانی و بدون تغییر دادن حالت بدن
- خوابیدن در حالی که گردن شما در وضعیت بدی قرار دارد
- حرکت دادن سریع و ناگهانی گردن در هنگام ورزش کردن
آسیب‌دیدگی
گردن به طور خاص بسیار مستعد آسیب‌دیدگی است، خصوصا در مواردی مانند زمین خوردن، تصادفات ماشین و ورزش. در این موقعیت‌ها معمولا عضلات و رباط‌های گردن مجبور می‌شوند که فراتر از دامنه‌ی طبیعی خود حرکت کنند. در صورتی که مهره‌های گردن دچار شکستگی شوند، ممکن است طناب نخاعی نیز دچار آسیب‌دیدگی شود. آسیب‌های گردنی که ناشی از حرکت سریع و ناگهانی گردن باشد را معمولا با نام "آسیب شلاقی گردن" نام می‌برند.
حمله‌ی قلبی
درد گردن می‌تواند یکی از نشانه‌های حمله‌ی قلبی نیز باشد، اما در این موارد معمولا سایر علائم مربوط به حمله‌ی قلبی نیز در بیمار دیده می‌شوند. این علائم عبارتند از:
- تنگی نفس
- عرق کردن
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد بازو و فک
در صورتی که گردن شما درد می‌کند و سایر علائم مربوط به حمله‌ی قلبی را دارید، با اورژانس تماس بگیرید یا فورا بیمار را به اورژانس انتقال دهید.
مننژیت
مننژیت به معنای التهاب بافت نازکی است که اطراف مغز و طناب نخاعی را احاطه کرده است. افرادی که به مننژیت دچار می‌شوند معمولا علائمی مانند تب، سردرد، خشکی و بی‌حرکتی گردن را دارند. در نظر داشته باشید که مننژیت یک وضعیت کاملا اورژانسی است و می‌تواند کشنده باشد. در صورتی که علائم مننژیت را دارید فورا به پزشک مراجعه کنید.
سایر علل
سایر علت گردن درد شامل موارد زیر می‌شود:
- روماتیسم: این بیماری موجب درد و تورم مفاصل و تشکیل خارهای استخوانی در اطراف مفاصل می‌شود. زمانی که این اتفاق در ناحیه‌ی گردن رخ دهد، موجب درد گردن می‌شود.
- پوکی استخوان: پوکی‌استخوان موجب کاهش تراکم استخوان و ضعیف و شکننده شدن آن‌ها می‌شود و نهایتا منجر به بروز شکستگی‌های کوچکی در استخوان‌ها می‌شود . این مشکل اغلب در دست‌ها و پاها ایجاد می‌شود اما گاهی در گردن نیز رخ می‌دهد.
- فیبرومیالژیا: این بیماری باعث بروز درد عضلانی در تمام بدن می‌شود. این درد خصوصا در ناحیه گردن و شانه‌ها بیشتر است.
- آرتروز گردن: با بالا رفتن سن، دیسک‌های بین مهره‌ای دچار فرسایش می‌شوند. به این وضعیت اسپوندیلوز یا آرتروز گردن گفته می‌شود. فرسایش دیسک‌ها موجب کم شدن فضای بین مهره‌ها و وارد شدن فشار بیشتر به مفاصل موجود در گردن می‌شود.
- دیسک گردن: زمانی که یکی از دیسک‌های گردن بر اثر فشار ناشی از ضربه یا آسیب‌دیدگی، دچار بیرون زدگی می‌شود، به طناب نخاعی و شاخه‌های عصبی آن (که در پشت دیسک قرار دارند) فشار وارد می‌شود. به این وضعیت بیرون‌زدگی دیسک گردن گفته می‌شود که با نام پارگی دیسک و فتق دیسک نیز شناخته می‌شود.
- در موارد نادری درد گردن می‌تواند بر اثر علل زیر باشد:
- ناهنجاری‌های مادر زادی
- تجمع ماده‌ی چرکی (آبسه)
- سرطان ستون فقرت
- عفونت
- تومور
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که علائم شما برای مدت زمان بیش از یک هفته ادامه پیدا کردند. به پزشک مراجعه کنید و از او مشورت بخواهید. همچنین در صورتی که هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید باید به پزشک مراجعه منید:
- داشتن گردن درد بسیار شدید بدون وجود علت خاصی
- وجود برآمدگی در گردن
- تب
- سردرد
- متورم شدن غدد
- حالت تهوع
- استفراغ
- مشکل در بلع یا تنفس
- احساس ضعف
- احساس خواب رفتن و بی‌حسی
- گزگز و مورمور شدن
- دردی که از گردن تا بازوها و پاها منتشر می‌شود.
- عدم توانایی تکان دادن دست‌ها یا بازوها
- عدم توانایی حرکت دادن گردن به سمت پایین (نزدیک کردن چانه به سمت قفسه‌ی سینه)
- اختلال یا بی‌اختیاری در دفع ادرار و مدفوع
همچنین در صورتی که بعد از بروز یک حادثه، تصادف ماشین، زمین خوردن یا ضربه‌ی شدید به درد گردن دچار شدید فورا به پزشک مراجعه کنید.
درد گردن چگونه درمان می‌شود؟
متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر پورقاسمیان ، در ابتدا به طور کامل و دقیق شما را معاینه می‌کنند و همچنین شرح حال و سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کنند. در مورد هر یک از علائمی که دارید حتما با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما همچنین باید در مورد تمامی داروهای غیر‌تجویزی یا داروهای مکملی که مصرف می‌کنید اطلاع داشته باشد.
همچنین در نظر داشته باشد که باید در مورد هر گونه حادثه یا آسیبی که اخیرا داشته‌اید به پزشک خود اطلاع دهید، حتی اگر به نظر برسد که آن موضوع به گردن‌درد شما مربوط نیست.
روش درمان گردن‌درد شما به این موضوع بستگی دارد که تشخیص پزشک از علت درد گردن چه بوده است. علاوه بر گرفتن شرح حال، بررسی سوابق پزشکی و انجام معاینات فیزیکی ، ممکن است لازم باشد یکی از آزمایشات یا تست‌های زیر انجام دهید.
- آزمایش خون
- رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس
- اسکن ام.آر.آی
- سی.تی.اسکن
- نوار عصب و عضله (الکتروکاردیوگرافی) که در آن پزشک، سلامت عملکرد عضلات و عصب‌هایی که این عضلات را کنترل می‌کنند، را بررسی می‌کند.
- نمونه‌برداری از مایع مغزی‌نخاعی
بسته به این که نتایج این آزمایشات چه باشد، پزشک روش درمان گردن‌درد را تعیین می‌کند. روش‌های درمان گردن‌درد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- لیزر درمانی: لیزر با سطح انرژی پایین یا لیزر سرد می‌تواند تا 70 درصد از دردهای حاد گردنی را درمان کند. لیزر سرد (LLLT) می‌تواند هم دردهای حاد و هم دردهای مزمن گردن را تا حدود زیادی تسکین دهد.
- مگنت درمانی: مگنت‌تراپی یک روش درمانی جایگزین است که در آن از تاثیرات میدان مغناطیسی بر بدن، برای درمان گردن‌درد استفاده می‌شود. استفاده از گردن بند‌ها و مهره‌های مغناطیسی تاثیر بسزایی در کاهش درد گردن دارد. از بین این دو روش مگنت‌تراپی، گردن بند مغناطیسی تاثیر بسیار زیادی در کاهش درد گردن دارد.
- اوزون درمانی: در این روش در رباط‌ها و اطراف محل اتصال رباط‌ها به استخوان، اوزون تزریق می‌شود. تزریق اوزون موجب افزایش جریان خون شده و در نتیجه مواد مغذی و مورد نیاز برای ترمیم رباط‌ها به بافت‌های آسیب‌دیده می‌رسد. این موضوع موجب تسریع روند بازسازی سلولی و تقویت و جمع شدن رباط‌های کشیده شده و آسیب‌دیده می‌شود. تزریق اوزون همچنین موجب تثبیت وضعیت ناحیه آسیب‌دیده و رفع درد آن می‌شود.
- شاکویوتراپی: در این کلینیک برای درمان گردن درد شدید از روش شاکویوتراپی استفاده می‌شود. اثبات شده است که استفاده از امواج کم‌انرژی اما متمرکز شاک‌ویو در ناحیه گردن موجب از بین رفتن نقاط ماشه‌ای یا تریگرپوینت در سیستم عصبی عضلانی گردن می‌شود. زمانی که این پروسه‌ی درمانی آغاز می‌شود، بافت‌های آسیب‌دیده به تدریج ترمیم می‌شوند. شاکویوتراپی یک روش نسبتا جدید و غیرجراحی است که موجب بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود و برای درمان بسیاری از آسیب‌های تاندونی، عضلانی و استخوانی به کار می‌رود.
- طب‌سوزنی: تحقیقات نشان داده‌اند که انجام طب‌سوزنی در درمان برخی از انواع گردن‌درد (خصوصا آسیب‌های شلاقی) موثر است. برخی از این تحقیقات ثابت کرده‌اند که طب‌سوزنی می‌تواند در درمان اختلالات مربوط به فرسایش دیسک مانند اسپوندیلوزیت آنکیلوزان و اسپوندیلوز گردن (آرتروز گردن) موثر باشد. در این تحقیقات، روش طب‌سوزنی توانسته است در درمان بیمارانی که به سایر روش‌های غیر جراحی پاسخگو نبوده‌اند، موفق باشد.
- ورزش، تمرینات کششی گردن و فیزیوتراپی: یک برنامه‌ی تمرینی مناسب برای گردن می‌تواند گردن‌درد و بسیاری از علائم همراه با گردن‌درد را برطرف کند. این برنامه‌های تمرینی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات کششی گردن: تمرینات کششی که موجب افزایش انعطاف‌پذیری گردن می‌شوند، می‌توانند دامنه‌ی حرکتی گردن را گسترش داده و حفظ کنند و قابلیت ارتجاعی مفاصل موجود در گردن را بهبود دهند و بدین طریق موجب کاهش درد و خشکی و بی‌حرکتی گردن شوند.
- تمرینات تقویت عضلات گردن: برخی از تمرینات ویژه‌ی تقویت عضلات گردن به شما کمک می‌کند که بتوانید حالت قرارگیری گردن خود را اصلاح کنید. این موضوع موجب می‌شود که بازگشت و عود دردهای گردنی بسیار کمتر شود.
- انجام ماساژدرمانی به صورت منظم به شما کمک می‌کند که تمامی دردهای بدن خود را برطرف کنید. در این مورد خاص، وقتی که شما از درد گردن رنج می‌برید، ماساژ درمانی در درجه‌ی اول بر روی شانه‌ها و عضلات بالایی کمر متمرکز خواهد بود. انجام ماساژ بدن به صورت مستقیم بر روی گردن می‌تواند موجب تشدید علائم گردن‌درد شود. اما ثابت شده است که اعمال ماساژ ملایم روی بازوها، قفسه سینه، ران‌ها و کمر موجب کاهش درد گردن می‌شود.
- دارودرمانی: ممکن است پزشک برای شما، داروهای ضد درد و در صورت وجود عفونت، داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
- جراحی: انجام جراحی برای درمان گردن‌درد به ندرت لزوم پیدا می‌کند.
چگونه گردن‌درد را در خانه تسکین دهیم؟
در صورتی که گردن‌درد خفیف دارید، برای تسکین آن اقدامات زیر را انجام دهید:
- طی چند روز اول روی گردن خود کمپرس سرد بگذارید و بعد را آن از کمپرس گرم استفاده کنید و دوش آب گرم بگیرید.
- داروهای مسکن غیر تجویزی مانند ایبوبروفن بخورید.
- چند روزی از انجام فعالیت‌هایی که باعث تشدید درد می‌شود، اجتناب کنید و اجسام سنگین بلند نکنید.
- هر روز گردن خود را ورزش دهید و به آرامی سر خود را به سمت پالا و پایین و طرفین حرکت دهید و گردن خود را بکشید.
- سعی کنید بدن خود را در حالت صحیح قرار دهید.
- گوشی تلفن را با شانه‌ی خود به طرف گوش خود نچسبانید.
- برای مدت طولانی در یک حالت ننشینید یا نایستید و در هنگام کار مرتبا حالت بدن خود را تغییر دهید.
- از کسی بخواهید گردن و شانه‌های شما را ماساژ دهد.
- از بالش‌های مخصوص گردن‌درد استفاده کنید.
- بدون تجویز پزشک از گردنبند طبی استفاده نکنید. استفاده غلط از گردنبند طبی می‌تواند موجب تشدید علائم شود.
وضعیت بیماران مبتلا به گردن‌درد
بسیاری از افراد به دلیل قرارگیری بدنشان در یک حالت ناصحیح دچار کشیدگی عضله و گردن‌درد می‌شوند. در این موارد در صورتی که بیمار وضعیت قرارگیری بدن خود را اصلاح کرده و عضلات گردن خود را استراحت دهد، گردن‌درد او به خودی‌خود خوب می‌شود. در صورتی که گردن‌درد شما با وجود انجام درمان‌های خانگی بهبود نیافت، به پزشک مراجعه کنید.
